Pan´ın Labirenti

Mitoloji,politika,din,ahlak ve daha birçok konu üzerinde duran 2006 yapımlı bir Guillermo del Toro filmi.Ofelia´nın babası ölmüştür ve annesi(Calmen) bir yüzbaşıyla(Vidal) evlidir ve karnında yüzbaşının çocuğunu taşımaktadır.Ofelia´nın özbabası terzilikle uğraşıyormuş ve yüzbaşının elbiselerini dikiyormuş,terzi öldükten sonra dükkanı eşi işletmeye başlamıştır ve yüzbaşıyla tanışmasınada bu terzi dükkanı vesile olmuştur bu tanışma hikayesini filmin içinde soylu bir masada Calmen´in anlattığını görürüz,Calmen hikayeyi anlattıktan sonra çok ilginç değil mi diye sorar hikayeyi dinleyen 2 tane soylu kadın ilginç derler ve ardından yüzbaşının cevabı gelir:Calmen uzun zamandır insan içine çıkmadığı için anlattığı her şeyi ilginç buluyor der ve bunu derken Carmen´in elini tutuyorken bırakır aynı zamanda babası hakkında anlatılan bir hikaye de masada sohbet konusu olur,vidalin babasının büyük bir general olduğu söylenir ve onun hakkında olan bir hikayeyi anlatmaya başlar masadaki biri ve generalin ölmeden önce oğluna cesur bir insanın nasıl ölmesi gerektiğine yönelik bir hareketi vardır ölmeden önce general cep saatini kırıp durdurmaya çalışır ve öldüğü saatin Vidal tarafından bilinmesi gerektiğini söyler ama Vidal saati tamir eder ve yaşamı boyunca saati herkesten gizler burda görürüzki Vidal babasını bir Tanrı olarak görmektedir ve onu ölümsüz biri olarak kafasında resmetmiştir ve son sahnede ölmeden önce aynı şekilde saati doğmuş olan çocuğuna verilmesini isterken (saati kırmadan) babasının aynı dileğini aktarmaya çalışır ama bu sefer bu aktarım olmayacaktır.Vidali filmin içinde bir kadın düşmanı olarak görürüz,Komünist militanlara oruspu çocukları diye seslenmesi,üvey kızına küçük fahişe demesi ve hatta filmin ilk sahnesinde kızın elini tokatlaması(ki bunu üvey çocuğu olduğu için değil salt bir kız olduğu için yapmaktadır) ve doktora eğer Doğum esnasında bebekle Calmen arasında bir seçim yapılması gerekirse bebeğin yaşaması gerektiğini söylemesi bizim için bir ipucudur.Bebek doğmadan önce cinsiyeti bilinmemesine rağmen sürekli bebeğe oğlan çocuğu diye hitap eder ve belki de babasıyla yaşanmamış olan ilişkilerini çocuğunda yaşamak ister. tavşan avcısı ile erkek oğlunu suçsuz yere öldürürken babasından çok çocuğa şiddet uygulaması(bu bebek doğmadan önce gerçekleşen bir olaydır) kendisine olan nefretini gösterir belki de babasına olan nefreti kendime aktarması da diyebiliriz(sonradan yanağı kesilince bunu kendi başına dikerken aldığı haza da bakılınca)Vidal´in mazoşist bir kişilik olduğunu anlarız aynı zamanda da sadist bir kişiliktir Vidal tamamen kötülüğü simgeler.Calmen yüzbaşı ile hayatta kalmak için evlenir yalnızlığa katlanmanın zor olduğunu söyler hatta bir ara Ofelia´ya,Ofelia ise yanında olduğunu yalnız olmadığını söyleyince beni büyünce anlayacaksın der,bu diyalog da bize bir kadının heleki dul ya da bekar bir kadının erkek egemen bir toplumda tek başına ayakta kalmasının ne kadar zor olacağını vurgular,neden mi onu kendimize sormalıyız bence.

Ofelia adını Hamlet kitabından alır Hamlet’in aşık olduğu kişidir ofelia ama biz filmde bir Hamlet göremeyiz bu kişiye baba diyebilir miyiz acaba ? Bu bir odipal kompleks midirki filmde sürekli bir baba arayışı vardır(Ofelia prenses olma arayışı)

Pan´a gelince kendisi çobanların,kırların tanrısıdır zaten Ofelia ile karşılaşınca bunu duyarız Pan’dan ama Pan´ın bir özelliği daha vardır o da seks ve eğlenceye düşkün olmasıdır filmde Pan´da bunun ile ilgili bir şey yoktur belliki yönetmen cinselliği bastırmayı tercih eden bir kişilik ve aynı zamanda obsesif biri bunu şurdan çıkarabilirmiş:3 görev verir Pan Ofelia´ya,3. Görevin tamamlanmasına 3 gün kaldığını söyler,3 tane Peri verir Ofelia´ya onu koruması için verilen,Vidal esir aldığı militana 3 e kadar saydırır,2. Görevde 2 üzüm yediğini söyleyen Ofelia bir tane eksik yediği için aslında cezalandırılır ve başarısız olduğunu söylenir sanki 3 üzüm yememenin getirdiği bir cezadır bu,görevin başarısız olmasından kaynaklı değildir.Vidal yaralı halde viski içerken bardak kullanır o durumda yapılmayacak bir şeydir bu ve Ofelia bardağa ilaç atarken bardağı karıştırır buda obsesyonu gösteren farklı öğelerdir.

Vidal Pan´ın verdiği bebeği yatağın altında görür ama son sahnede Pan´ı göremez bu da aslında Vidal´in Pan felsefesine karşı İsa Aristo felsefesini benimsediğini gösterir ve asla Pan´ı göremeyeceğini işaret eder.Pan´ı takip etmek İsa’ya Aristo´ya karşı gelmektir aslında,ateist bir düzeni savunmaktır bununla beraber filmde komünist militanları tek taraflı haklı gösteren yönetmenden anlarızki İyi vardır ve onun tarafı bellidir ya açgözlü rahiple beraber aynı masada otoriteyi temsil edersin ya da sonsuz güzellikler ülkesi olan yeraltındaki dünyaya gidip kötülükten uzak yaşarsın(bu ise şu an yeraltına gömülü olan ve düşünceden ibaret olan Komünizmdir)ama yasak elma yeryüzündedir o elmayı yemek için ve güneşi görmek için mikro(bireyin içindeki)-makro(toplum,evren)kaosun içine girmelisin.Yeraltı dünyası yoktur gerçek ise kaostur.

3 görev sırasıyla:Cesaret,nefis,merhamet i temsil eder ama Ofelia nefis kısmında hata yapmıştır belki de Hamlet’in Ofelia´sıdır bu,çünkü Hamlet Ofelia´nın abisi tarafından sürekli karalanır ama Ofelia Hamlet’i sevmeye devam eder bu noktada Shakespeare ile bağlantı kurabiliriz.

Filmde misafirlerle yemek yenilirken özgür irade konusu açılır,Vidal´e özgür iradesiyle burada olmadığı söylenince bunu reddeder ardında devletten,çocuğunun geleceğinden,huzurdan bahseder,filmde görürüzki Ofelia film boyunca topluma yabancıdır ve tüm aile fertlerinden kurtulunca ölümsüzlüğe kavuşuyor ve yeni ailesiyle buluşur aslında eski ailesi oluyor bu,belki de özgür iradenin yokluğuna konuyu getirebiliriz : İrade=Genetik(Aile)+Yaşantılar(Toplum) Ofelia bunlardan kurtulmuştur ve özgür olmuştur bu zor bir şeydir tıpkı filmde geçen ölümsüzlük çiçeğinin zehirli olması hikayesi gibi herkes bakar ona ama kimse dokunmaz.

Yazan:Rumet Bozan

00.41